Sedert 1 juli 2015 werden de tarieven van de Vlaamse schenkbelasting voor onroerende goederen aanzienlijk verlaagd en vereenvoudigd. Wie een energiebesparende renovatie uitvoert of het onroerend goed verhuurt voor een periode van meer dan 9 jaar, krijgt een bijkomende korting.

De Vlaamse regering wil hiermee een "win" creëren op diverse vlakken, nl. voor de jongeren die hiermee een onroerend goed verwerven, voor de economie en de bouwsector in het bijzonder en voor de ontvangsten van de overheid.

Tot voor kort waren de tarieven in zijlijn en tussen vreemden de grootste belemmering voor het verrichten van een schenking van onroerend goed.  Ook in rechte lijn scheppen de tariefverlagingen nieuwe mogelijkheden voor successieplanning van onroerende goederen tegen aanvaardbare tarieven.

Wanneer is de Vlaamse schenkbelasting verschuldigd?

Vlaanderen heft schenkbelasting bij een schenking van een onroerend goed dat gelegen is in België indien:

• De fiscale woonplaats van de schenker zich in het Vlaamse Gewest bevindt (of wanneer de schenker in de vijf jaren voorafgaand aan de schenking het langst in het Vlaamse Gewest woonde)
• Het onroerend goed gelegen is in het Vlaamse Gewest indien de schenker zijn fiscale woonplaats niet in België heeft (niet Rijksinwoner).

Oude regeling

Tot voor kort waren er opklimmende tarieven voor vier categorieën van verwantschappen:

• In rechte lijn en tussen partners bedroeg het laagste tarief 3% en liep dit op tot 30% vanaf een waarde van 500.000 EUR
• Tussen broers en zussen bedroeg het laatste tarief 20% en liep dit op tot 65% vanaf een waarde van 175.000 EUR
• Voor ooms, tantes, neven en nichten liep het tarief op tot 70% vanaf een waarde van 175.000 EUR
• En voor alle andere personen zelfs tot 80% vanaf een waarde van 175.000 EUR.

Het is duidelijk dat deze tarieven niet bevorderlijk waren om schenkingen te verrichten.

Wat houdt de nieuwe regeling in?

Sedert 1 juli 2015 werden de tarieven aanzienlijk verlaagd en het systeem vereenvoudigd:

• Op vandaag zijn er slechts twee soorten tarieven: tarieven in rechte lijn tussen (groot)ouders en (klein)kinderen en tussen partners en tarieven voor alle anderen.  Hetzelfde systeem geldt dus als voor de schenking van roerende goederen waar in het Vlaams Gewest een tarief geldt van respectievelijk 3% (in rechte lijn en tussen partners) en 7% (alle anderen)
• Er is een basistarief en een tarief dat rekening houdt met een korting wegens energie-efficiënte renovatie en langdurige verhuur van meer dan 9 jaar. Om van deze korting te kunnen genieten, moet het onroerend goed in het Vlaams Gewest gelegen zijn. 
  Net zoals voorheen is de schenkbelasting verschuldigd op de waarde van het onroerend goed. Ook als u enkel de blote eigendom schenkt en het vruchtgebruik behoudt, wordt de schenkbelasting berekend op de volledige waarde van het onroerend goed. 

I. Tarieven in rechte lijn en tussen partners (dit zijn echtgenoten, wettelijk en feitelijk samenwonenden)

Voorbeelden

Beide ouders wensen hun vakantiewoning ter waarde van 900.000 EUR te schenken aan hun drie kinderen. Vader schenkt zijn helft aan de drie kinderen en moeder schenkt haar helft aan de drie kinderen. Fiscaal komt dit neer op 2 x 3 schenkingen van 150.000 EUR. Een dergelijke schenking kan dus doorgaan mits betaling van slechts 3% schenkbelasting of 24.000 EUR. Voordien bedroeg de schenkbelasting 63.750 EUR. Dit komt neer op een besparing van 62%.

Een ongehuwde moeder wonende in het Vlaams Gewest wenst haar vakantiewoning met een waarde van 250.000 EUR in de Ardennen (Waals Gewest) te schenken aan haar enige zoon.

De schenkbelasting bedraagt 13.500 EUR of 5%. Indien de zoon de woning voor meer dan 9 jaar verhuurt, kan hij onder bepaalde voorwaarden nog een bedrag van 3.000 EUR terugkrijgen.  Voordien bedroeg de schenkbelasting 26.625 EUR. Deze nieuwe maatregel komt neer op een besparing van 61%.

II. Tarieven tussen alle andere personen

Voorbeeld

Een tante denkt eraan om haar woning van 350.000 EUR te schenken aan haar nicht. Met de nieuwe tarieven bedraagt de schenkbelasting 65.000 EUR. Er is zelfs een mogelijkheid om van dit bedrag 10.500 EUR terug te vorderen (korting) na energie-efficiënte verbouwingen. Voordien bedroeg de schenkbelasting 204.375 EUR. Dit komt neer op een besparing van meer dan 73%.

Aan welke voorwaarden moet u voldoen om in aanmerking te komen voor de bijkomende korting?

De begiftigde komt in aanmerking voor een korting wanneer hij energie-efficiënte verbouwingen uitvoert voor een bedrag van minimum 10.000 EUR (exclusief BTW) of wanneer hij het geschonken goed verhuurt voor een looptijd van minimum 9 jaar en daarnaast een conformiteitsattest kan voorleggen.

Energie-efficiënte verbouwingen zijn verbouwingen die een energiebesparing opleveren. Volgende werken komen hiervoor in aanmerking:

• Dak- of zoldervloerisolatie;
• Spouwmuurisolatie in een buitenmuur;
• Isolatie aan de buitenzijde van een buitenmuur;
• Glasoppervlakte ter vervanging van enkele of dubbele beglazing;
• Vloerisolatie op volle grond of nieuw geplaatste isolatie op het plafond van een kelder of verluchte ruimte onder een verwarmde ruimte;
• Thermische zonnecollectoren die voor de productie van sanitair warm water worden gebruikt;
• De plaatsing van een nieuwe warmtepomp;
• Investeringen in muurisolatie van bestaande buitenmuren;
• De vervanging van de bestaande beglazing inclusief raamwerk in de betreffende woningen,
• wooneenheden of woongebouwen;
• De energiezuinige aanpassing van de verlichting.

De vermindering wordt niet meteen toegekend bij de schenking maar moet via een verzoekschrift tot teruggave worden aangevraagd binnen de 6 maanden volgend op het verstrijken van het 5de jaar (bij renovatie) of het 3de jaar (bij verhuring) na de schenking.

U moet hierbij de volgende bewijsstukken voorleggen:

• Voor de vermindering wegens energie-efficiënte verbouwingen: de facturen en de attesten van de aannemers.
• Voor de vermindering wegens verhuring van meer dan 9 jaar: het conformiteitsattest (afgleverd door de gemeente en met een geldigheidsduur van 9 jaar) en de geregistreerde huurovereenkomst (waaruit blijkt dat woning verhuurd is voor een periode van minimum 10 jaar). Beide stukken moeten dateren van na de schenkingsakte.

Indien de huurovereenkomst voortijdig wordt beëindigd moet er binnen de 6 maanden een nieuwe huurovereenkomst (met geldig conformiteitsattest) worden afgesloten zodat de vereiste termijn van 9 jaar kan worden behaald. Als er geen effectieve verhuring meer is, moet dit gemeld worden aan de Vlaamse Belastingdienst en zal het eerder teruggegeven bedrag worden teruggevorderd.